Resource-rich Suriname, het kleinste land van Zuid-Amerika, koestert ambities om het volgende grote spel in offshore olie en gas te worden.
Het grote geheel: nu Russische ruwe olie grotendeels verboden is in het Westen, blijft de vraag naar alternatieve leveranciers hoog. Suriname gelooft dat het genoeg reserves heeft om het traject van buurland Guyana te repliceren, waar nieuwe olie-ontdekkingen miljarden aan FDI hebben ontsloten.
Begin juni organiseerde het Surinaamse staatsbedrijf Staatsolie een energie-, olie- en gastop in de hoofdstad Paramaribo. Het doel was om ” Suriname onder de aandacht van de wereld te brengen” en investeringen in de ontluikende offshore-industrie van het land te bevorderen.
Het relatief onbekende Nederlandstalige land van 600.000 mensen, gelegen tussen Guyana, Brazilië en Frans-Guyana, maakt zich op voor een potentiële economische meevaller. Begin 2020 kondigden het Amerikaanse exploratiebedrijf Apache en het Franse TotalEnergies gezamenlijk aan dat ze een “aanzienlijke olieontdekking” hadden gedaan voor de kust van Suriname.
Daaropvolgende ontdekkingen zijn gedaan door Apache en het in de VS gevestigde ExxonMobil en de Maleisische Petronas. Op het moment van schrijven moet er echter nog een definitieve investeringsbeslissing van een producent komen. Totdat dat is bereikt, zullen de plannen van Paramaribo om de crisisgevoelige economie een boost te geven van offshore-olie, vergelijkbaar met het naburige Guyana, niet worden gerealiseerd.
“Ik ben ervan overtuigd dat de uiteindelijke investeringsbeslissing zal komen“, zegt Albert Ramdin, een voormalig directeur van de goudmijnbouw die in juli 2020 de minister van Buitenlandse Zaken van Suriname werd. “Hoe eerder hoe beter, want dan kunnen we beginnen met verdienen met die hulpbron. In de tussentijd kunnen we ons concentreren op het beter voorbereiden van onszelf op deze zeer complexe sector.
Een paar bedrijven hebben zich in Suriname gevestigd om de kans te grijpen. In 2022 trok Suriname drie greenfield FDI-projecten aan, de hoogste ooit, maar een klein aantal ten opzichte van collega’s in de regio Latijns-Amerika en het Caribisch gebied, aldus fDi Markets.
Belegerd verleden
Suriname is qua landmassa het kleinste Zuid-Amerikaanse land, maar rijk aan biodiversiteit met 93% bosbedekking. Het is een van de slechts drie koolstofnegatieve landen wereldwijd. Het multiculturele erfgoed van het land blijkt uit de bevolking, van wie de meesten aan de kust wonen, bestaande uit Oost-Indiërs, Marrons, Creools, Javanen, Chinezen, inheemse Indiaanse mensen en andere volkeren.
Sinds de onafhankelijkheid van Nederland in 1975 heeft het relatief jonge land een rotsachtig pad bewandeld. Slechts vijf jaar later was er een staatsgreep onder leiding van Desiré Bouterse, een militaire leider die later in 2010 democratisch tot president werd gekozen en voor een tweede termijn in 2015. De heer Bouterse werd in 1999 door Nederland bij verstek veroordeeld voor drugshandel, wat hij ontkent, en in 2019 door een Surinaamse rechtbank veroordeeld voor de moord op 15 politieke tegenstanders in 1982.
President Chandrikapersad Santokhi, een voormalig politieagent en minister van Justitie, trad in juli 2020 aan met een agenda voor de bestrijding van corruptie, Covid-19 en het stimuleren van de economie. Zijn regering heeft economische hervormingen doorgevoerd, zoals het zweven van de valuta en het verhogen van de belastingen, gericht op het verminderen van hoge niveaus van de nationale schuld en aanhoudende inflatie.
Als onderdeel van de plannen om een nieuw ontwikkelingspad in te slaan, werd in mei 2023 het Suriname Investment and Trade Agency (Sita) opgericht. Sita wil een “enkel venster” zijn voor buitenlandse investeerders na het falen van drie eerdere agentschappen, waaronder InvestSur.
Henk-John Guicherit, die bij Sita kwam als CEO na een carrière in het bankwezen en start-ups in Nederland, pleit voor “klimaatcompatibele economische ontwikkeling”, waarbij overvloedige middelen in evenwicht worden gebracht met de verkoop van koolstofkredieten. Suriname bevindt zich in een “zeer sterke positie”, zegt hij, als het enige land wereldwijd dat “energie-onafhankelijk, koolstofnegatief is met 93% bosbedekking en op de rand van een olie- en gasboom”.
Rijk aan hulpbronnen
De economie van Suriname is ongelooflijk afhankelijk van hulpbronnen. De belangrijkste sectoren zijn mijnbouw, onshore olie, landbouw en bosbouw. In 2021 kwam bijna 80% van de exportopbrengsten uit goud, volgens het Observatorium voor Economische Complexiteit.
De in Colorado gevestigde Newmont Corporation is de grootste directe buitenlandse investeerder van het land en exploiteert sinds oktober 2016 zijn open-pit Merian-goudmijn. Mark Rodgers, de algemeen directeur van Newmont in Zuid-Amerika, vertelt fDi dat het bedrijf een “zeer positieve” ervaring heeft gehad met beleggen in Suriname. Hij voegt eraan toe dat “de voortdurende contractuele stabiliteit en partnerschap met de overheid fundamenteel blijven” voor de ontwikkeling van natuurlijke hulpbronnen.
Sommige andere mijnbouwbedrijven zijn actief, zoals het Chinese Zijin, maar ambachtelijke en kleinschalige mijnbouw (ASM) is wijdverbreid. Hoewel het ongeveer 25.000 mensen in hun levensonderhoud voorziet, heeft ASM in Suriname geleid tot een hoog gebruik van kwik, ondanks overheidsverboden en de ondertekening van de internationale overeenkomst van Minamata over kwikgebruik uit 2013.
De VSB heeft samen met de overheid geprobeerd de economie te diversifiëren door ondernemerschap te bevorderen, ook in technologie. Nilesh Bishesar, managing director van Qualogy Caribbean, een leverancier van aangepaste software, gelooft dat Suriname “groot potentieel” heeft. Hij voegt eraan toe dat het Nederlands-geaccrediteerde onderwijssysteem van het land het voor Europese bedrijven gemakkelijk heeft gemaakt om werk uit te besteden aan Suriname.
Lokale ondernemers klagen echter dat er nog steeds behoefte is aan stroomlijning van processen voor bedrijfs- en vastgoedregistraties, bouwvergunningen en het stimuleren van investeringen in infrastructuur, onderwijs en ontwikkeling van vaardigheden. “Regelgevingshervorming is cruciaal om de bureaucratie te verminderen en het voor bedrijven gemakkelijker te maken om te starten en te opereren. Het verbeteren van de toegang tot financiering, met name voor kleine en middelgrote ondernemingen, is ook belangrijk”, zegt mevrouw Bissumbhar.
Ondanks de inspanningen om de Surinaamse economie te diversifiëren, blijven olie en gas de grootste kansen. Na drie succesvolle boor- en stroomtests schatten APA en TotalEnergies in 2022 dat er meer dan 800 miljoen vaten olie beschikbaar waren. Er zou meer kunnen worden ontdekt zodra de lopende verkenning en boringen zijn voltooid.
Een woordvoerder van APA Corporation, de holdingmaatschappij van Apache, vertelde fDi: “De Surinaamse regering heeft actief om input gevraagd en heeft blijk gegeven van de bereidheid om de systemen en processen te ontwikkelen om buitenlandse investeringen aan te trekken.” TotalEnergies reageerde niet op een verzoek om commentaar over of en wanneer het een FID zal bereiken over zijn offshore-ontdekkingen.
Een aantal dienstverlenende bedrijven voor de offshore-industrie zijn opgericht in Suriname te midden van de groeiende vraag van exploratie- en productiebedrijven. Kevin Peterson, CEO van CSA Ocean Sciences, een marien adviesbureau voor de offshore energiesector dat in oktober 2022 een kantoor in Suriname opende, zegt dat er een “substantiële kans” is voor lokale en buitenlandse bedrijven om aan de vraag te voldoen.
“Alleen de tijd zal leren of de olie- en gasreserves van Suriname net zo productief zullen zijn als zijn buurland [Guyana]”, zegt hij. Maar aangezien de regering wil leren van en samenwerken met buurlanden, wil ze haar inspanningen graag richten op het aantrekken van investeringen in andere sectoren, zoals toerisme, landbouw, visserij, watervoorziening en -verwerking.
De heer Ramdin zegt dat het land niet in de “Nederlandse ziekteval” wil vallen, waar de snelle ontwikkeling van de ene sector leidt tot een achteruitgang in andere sectoren. “Beleggers moeten niet alleen naar olie en gas kijken, maar naar de economie als geheel”, zegt hij.
